Labraza: Erdi Aroaren bihotzera bidaia Araban
677 metroko altueran dago Labraza, Erdi Aroko monumentu-multzoa da, eta bere historia, arkitektura eta inguru naturalagatik da liluragarria. Aditu askoren ustez, munduan ondoen kontserbatutako herri gotortuetako bat da Labraza, eta 2008an Hiri Harresituen Munduko Saria jaso zuen, kontserbazio- eta zaharberritze-lana eskertzeko.
Labrazatik ibiltzea Erdi Aroko akropolian barneratzea da, non harresiek, dorreek, pasabideek eta gezileihoek hiribilduaren garrantzi militarra gogorarazten duten. Bere defentsa-egiturak, lau dorre, alkazar bat eta errondako pasabideak dituenak, historia eta arkitektura modu eredugarrian uztartzen ditu. Egungo hainbat etxebizitza, izatez, harresi zaharraren kuboak dira, berrerabiliak, eta horrek herri honen izaera berezia indartzen du.
Harresi-barrutirako sarrera nagusiak San Migel elizara darama. Elizaren horma gotikoak defentsa-sistemaren zati ziren. Handik oso gertu dago Mairuaren Iturria, XIV. mendekoa. Aurpegi gotikoz apaindutako tutua du, eta hiribildura sartzeko pasabide sekretua. Labrazako kale, plaza eta pasabide estuetan barrena ibiltzeak XVI. mendeko hiribildu harresitu bateko bizimodua imajinatzeko aukera ematen digu. Hiribildu horretako eraikin errenazentistek oraindik ere gordetzen dituzte lurpeko upeltegiak eta jatorrizko arkitektura-elementuak.
Labrazako ingurune naturalak osatzen du bisita: goialdetik, Ebroren arroaren gaineko panoramika pribilegiatuaz gozatzen da, eta inguruetan Dueñasko pinudia, Europako mendebaldekoena, azter daiteke.
Labraza Euskadiko hego-ekialdeko muturrean dago, Kantabriako mendilerroaren azken mendi-adarretan, eta Gasteiztik, Logroñotik eta Oyón-Oiondik irits daiteke bertara. Errepide lokalek lotzen dute, eta gotorlekura eroso iristeko aukera ematen dute.
Historia, Erdi Aroko arkitektura eta natura maite dutenentzat esperientzia paregabea da Labrazara egindako bisita; txoko bakoitzak Arabako Erdi Aroaren zati bat erakusten du, eta bertako ondarea zaintzeak mendeetan iraun duen lurralde estrategiko eta gotortu baten esentzia biziberritzeko aukera ematen du.